ข้ามไปยังเนื้อหา

การเลือกอุปกรณ์

และผู้รับเหมา

การเลือกอุปกรณ์
และผู้รับเหมา

อุปกรณ์หลักในระบบออนกริด

แผงโซลาร์เซลล์

แผงโซลาร์เซลล์ (Solar panel) สามารถรับแสงแดดและเปลี่ยนแสงแดดให้เป็นพลังงานไฟฟ้ากระแตรงได้ สิ่งที่ควรทำคามเข้าใจคือ ชนิดของแผง ประสิทธิภาพของแผง และการรับประกันของแผง

ชนิดของแผง

แผงโซลาร์เซลล์มีหลายชนิด ไม่ว่าจะเป็นแผงชนิดอะมอร์ฟัส แผงโพลี่คริสตัลไลน์ หรือแผงโมโนคริสตัลไลน์ ปัจจุบันตลาดหันมาใช้แผงโมโนคริสตัลไลน์กันเป็นส่วนใหญ่ เนื่องจากมีกำลังการผลิตสูงเทียบกับราคา แผงโมโนคริสตัลไลน์หลายๆ รุ่นมีความแตกต่างกันในแง่ของการใช้งาน เช่น สามารถลดปัญหาโดนเงาบัง หรือสามารถใช้ได้กับพื้นที่เรียบ

ประสิทธิภาพของแผง และการรับประกันของแผง

แผงโซลาร์เซลล์มีการเสื่อมสภาพตามกาลเวลา แต่สามารถคาดการณ์ได้ มักจพถูกนำไปรวมด้วยเวลาคำนวณผลตอบแทน การรับประกันประสิทธิภาพจึงเป็นเรื่องสำคัญ หากแผงเสื่อมสภาพเกินกว่าที่คำนวณไว้จะทำให้ผลตอบแทนสูงไม่เท่าที่คาดไว้ และอาจกระทบต่อความปลอดภัยอีกด้วย

อินเวอร์เตอร์

ไฟฟ้าที่มาจากแผงโซลาร์เซลล์เป็นไฟฟ้ากระแสตรง ส่วนเครื่องใช้ไฟฟ้าและเครื่องจักรส่วนใหญ่ต้องใช้ไฟฟ้ากระแสสลับในการทำงาน ดังนั้นจึงต้องทำการแปลงกระแสไฟโดยใช้อินเวอร์เตอร์ จากกระแสตรงให้เป็นกระแสสลับ นอกจากแปลงกระแสไฟแล้วอินเวอร์เตอร์ยังมีหน้าที่อื่นๆ อีกด้วย

ส่วนประกอบของอินเวอร์เตอร์ และหน้าที่ของส่วนประกอบ

  1. เซนเซอร์ตรวจวัดปริมาณทางไฟฟ้า ทำหน้าที่ตรวจวัดปริมาณต่างๆ และแสดงผล
  2. มองกลควบคุมคุณภาพไฟฟ้า ทำหน้าที่ปรับคุณภาพไฟฟ้าให้เหมาะสม
  3. หน้าจอ และไฟ LED เป็นหน้าจอหรือไฟบอกค่าหรือสถานการณ์ทำงานของอินเวอร์เตอร์
  4. DC Input เป็นช่องสำหรับรับไฟฟ้ากระแสตรงจากระบบโซลาร์
  5. AC Output เป็นช่องจ่ายกระแสไฟฟ้าที่ผลิตได้จากระบบเพื่อนำออกไปใช้งาน
  6. On-Off Switch ใช้เปิดและปิด โดยปกติสวิตซ์จะอยู่ที่ Power On แม้ในตอนกลางคืน
  7. Communication Port เชื่อมต่อ Wi-Fi และส่งค่าขึ้นระบบเฝ้าระวัง

มิเตอร์วัดการผลิต

มอเตอร์วัดการผลิต (Revenue Meter)

เป็นอุปกรณ์สำคัญในการวัดไฟฟ้าที่ผลิตจากระบบโซลาร์เซลล์ ในระบบโซลาร์ระดับอุตสาหกรรมจำเป็นอย่างยิ่งที่จะต้องตรวจสอบผลผลิตของระบบโซลาร์อยู่เสมอ เพื่อสอดส่องว่าระบบยังมีประสิทธิภาพการทำงานดีหรือไม่ หรือในกรณีที่เป็นสัญญาซื้อขายไฟจะต้องใช้หน่วยไฟในส่วนนี้มาเพื่อคำนวณค่าไฟ จึงเป็นมิเตอร์ที่ต้องมีความแม่นยำและความเสถียรสูง

  • ความแม่นยำ คลาส 0.5
  • แยกไฟออนและออฟพีค
  • มีหน่วยความจำย้อนหลัง

มิเตอร์วัดคุณภาพไฟฟ้า

มิเตอร์วัดคุณภาพไฟฟ้า (Power Quality Meter)

มิเตอร์วัดคุณภาพไฟฟ้า มีไว้สำหรับวัดเพื่อตรวจสอบคุณภาพไฟฟ้า ณ จุดเชื่อมต่อกับระบบการไฟฟ้า โดยปกติมิเตอร์นี้จะทำงานควบคู่กับระบบ Zero Export หรือระบบป้องกันไฟไหลย้อน ในระบบใหญ่ๆ จะต้องทำงานควบคู่กับ Protection Relay ด้วย เพื่อให้เป็นไปตามข้อกำหนดของการไฟฟ้า

  • ความแม่นยำ คลาส 0.5
  • วัดปริมาณทางไฟฟ้า
  • วัดความถี่

ระบบป้องกัน

วงจรการกระจายไฟฟ้า

จุดเชื่อมต่อการไฟฟ้า

ระบบเฝ้าระวัง

อุปกรณ์วัดสภาพอากาศ

อุปกรณ์วัดสภาพอากาศมักจะประกอบไปด้วยตัววัดความเข้มแสง (Pyranometer) และตัววัดอุณหภูมิแผง (Module Temperature Sensor) ทั้งสองตัวสำคัญมากในการตรวจสอบประสิทธิภาพของระบบผลิตไฟฟ้า เนื่องจากการที่จะทราบได้ว่าระบบผลิตไฟฟ้าได้ดีหรือไม่ ต้องตรวจสอบก่อนว่าแสงอาทิตย์มาเยอะหรือไม่ นอกเหนือจากนั้นแล้วอุณหภูมิของแผงก็มีผลต่อประสิทธิภาพเช่นกัน เนื่องจากเมื่ออุณหภูมิสูงเกินกว่า 25 องศาเซลเซียส จะทำให้ประสิทธิภาพการผลิตไฟลดลงเล็กน้อย

ระบบเฝ้าระวัง (Monitoring System)

ระบบเฝ้าระวัง คือระบบที่ทำให้สามารถตรวจสอบการผลิตและปัญหาต่างๆ ของทุกอุปกรณ์ได้ผ่านการดึงค่าจากอุปกรณ์นั้นๆ ขึ้นมาประมวลผลในระบบคอมพิวเตอร์ในหลายๆ กรณี ผู้ผลิตอินเวอร์เตอร์มักจะแถมระบบเฝ้าระวังมาให้ แต่ในบางครั้งอาจไม่เพียงพอต่อการใช้งาน และมีความเป็นไปได้ที่จะต้องว่าจ้างผู้ติดตั้งระบบเฝ้าระวังมาติดตั้งระบบให้เพิ่มเติมตามความต้องการ

การเลือกอุปกรณ์

การเลือกอุปกรณ์มีผลโดยตรงต่อประสิทธิภาพและอายุการใช้งานของระบบโซลาร์เซลล์ ควรตรวจสอบคุณสมบัติดังนี้:

1. แผงโซลาร์ (Solar Module)

หัวใจหลักของระบบโซลาร์ที่ทำหน้าที่แปลงแสงอาทิตย์เป็นไฟฟ้า การเลือกแผงที่เหมาะสม ส่งผลต่อทั้ง “ประสิทธิภาพ”, “อายุการใช้งาน”, และ “ความคุ้มค่า” ของระบบในระยะยาว

  • เลือก Monocrystalline N-Type หรือ P-Type
  • ควรมีเทคโนโลยี Half-cut อย่างน้อย
  • ถ้าใช้งานในพื้นราบหรือหลังคาสีอ่อน ให้เลือกแบบ Bifacial
  • หลีกเลี่ยงแผง Polycrystalline หรือ Amorphous
  • ตรวจสอบ สเปคจริงของแผงและใบรับประกัน ก่อนตัดสินใจ
  • ใช้แบรนด์ที่ติด Top 5 ของตลาดไทย
  • ควรมีการรับประกันประสิทธิภาพนาน 25 ปี

2. อินเวอร์เตอร์ (Inverter)

อินเวอร์เตอร์คืออุปกรณ์สำคัญลำดับที่สองในระบบโซลาร์ ทำหน้าที่แปลงไฟฟ้ากระแสตรง (DC) จากแผงโซลาร์ ให้กลาย เป็นไฟฟ้ากระแสสลับ (AC) ที่ใช้งานได้ในโรงงาน อาคาร หรือระบบไฟฟ้าทั่วไป หากเปรียบระบบโซลาร์เหมือนร่างกาย แผงโซลาร์คือ “หัวใจ” ส่วนอินเวอร์เตอร์ก็คือ “สมอง” ที่คอยควบคุมและประสานการทำงานของทั้งระบบ

  • เลือก String Inverter ขึ้นทะเบียนกับการไฟฟ้า
  • ควรมีอย่างน้อย 2 MPPT หรือมากกว่า หากมีแผงหลายทิศ
  • มีระบบเชื่อมต่อข้อมูล (Monitoring) ได้
  • รับประกันยาว 5–10 ปี และมีศูนย์บริการในไทย
  • ยี่ห้อควรอยู่ในกลุ่ม Top 5 ที่มีการใช้งานแพร่หลายในตลาดไทย

3. อุปกรณ์เสริมสำคัญในระบบโซลาร์

อุปกรณ์ แนวทางการเลือก
โครงยึดแผง – ใช้ อลูมิเนียมหรือเหล็กชุบกันสนิม (Hot-dip Galv.)

– ออกแบบให้แผงระบายความร้อนได้ดี

– ผ่านมาตรฐานโครงสร้าง เช่น ASCE 7

สายไฟ DC – ใช้สาย PV1-F หรือเทียบเท่า

– ทน UV, ความร้อน ≥ 90°C

– เดินในท่อเหล็ก / UPVC ป้องกันหนูกัด

สายไฟ AC – ใช้สาย THW, XLPE, NYY มาตรฐาน

– ขนาดต้องรองรับกระแสไม่ให้สายร้อนเกิน

– เดินสายอย่างปลอดภัยในราง/ท่อ

เบรกเกอร์ AC 

(MCB/MCCB)
– ผ่านมาตรฐาน IEC 60898 / 60947

– รองรับกระแสและแรงดันที่ใช้งานจริง

– ติดตั้งในตู้กันน้ำ IP65 ขึ้นไป

มิเตอร์วัดไฟ – ใช้ Class 0.5 ขึ้นไป

– รองรับการเชื่อมต่อผ่าน MODBUS / RS485

– ใช้ควบคู่กับ Zero Export Control ได้

ไพรานอมิเตอร์ – มาตรฐาน ISO 9060:2018 Class II หรือดีกว่า

– ติดตั้งในแนวเดียวกับแผง

– ทำความสะอาดและสอบเทียบสม่ำเสมอ

วิธีเลือกผู้รับเหมาโซลาร์ที่ “ใช่” ตั้งแต่ต้น

การเลือกผู้รับเหมา (EPC หรือ Developer) ที่มีความน่าเชื่อถือ คือกุญแจสำคัญของการติดตั้งระบบโซลาร์ที่ ปลอดภัย, คุ้มค่า และ ผลิตไฟได้จริง ตามที่ออกแบบไว้

ผู้รับเหมาควรทำอะไรบ้าง?

ผู้รับเหมาควรดูแลตั้งแต่ต้นจนจบ รวมถึงหลังการติดตั้ง

  • ออกแบบระบบ ให้เหมาะกับการใช้ไฟและพื้นที่จริง
  • เลือกอุปกรณ์ ที่ผ่านมาตรฐาน และเหมาะกับหน้างาน
  • ติดตั้งระบบ โดยทีมช่างมืออาชีพ
  • ยื่นขออนุญาต กับการไฟฟ้าให้ครบถ้วน
  • ดูแลหลังการขาย พร้อมระบบมอนิเตอร์และรายงานการผลิต

เช็กลิสต์: วิธีเลือกผู้รับเหมาที่ไว้ใจได้

ต้องมี รายละเอียด
มีประสบการณ์จริง เคยทำโครงการที่คล้ายกัน โดยเฉพาะในภาคธุรกิจหรือโรงงาน
มีทีมวิศวกรที่มีใบ กว. เพื่อออกแบบระบบให้ปลอดภัยตามกฎหมาย
อธิบายอุปกรณ์อย่างชัดเจน แจ้งรุ่น, ยี่ห้อ, จำนวน และมาตรฐานของแต่ละชิ้น
มีรายงานคาดการณ์การ
ผลิตไฟ (Simulation) แสดงให้เห็นว่าระบบจะผลิตไฟได้ประมาณเท่าไร
มีระบบดูแลหลังการขาย ตรวจเช็กระบบรายเดือน, ล้างแผง, แจ้งเตือนหากมีปัญหา
รับประกันการติดตั้ง อย่างน้อย 2 ปี พร้อมเงื่อนไขที่ชัดเจน
ใช้อุปกรณ์ที่ขึ้นทะเบียน
กับการไฟฟ้า โดยเฉพาะแผงและอินเวอร์เตอร์ ต้องอยู่ในรายชื่อ กฟภ./กฟน.

สิ่งที่ควรระวัง

  • อย่าเลือกจาก “ราคาถูกสุด” โดยไม่ดูรายละเอียด
  • อย่าเชื่อผู้รับเหมาที่ไม่ยอมให้เอกสารแปลนหรือ BOM
  • อย่าจ่ายเงินทั้งหมดก่อนเห็นแบบและแผนการติดตั้ง